Nowy Jork – miasto, które nigdy nie śpi?
Pomyślałam sobie, że zrobię tu małe podsumowanie mojego wyjazdu i tym samym powstanie mini poradnik dla osób, które wybierają się do NYC i mając mało czasu (mój czas: około 4 dni rozbite na dwie wizyty przed i po Kostaryce), chciałyby zobaczyć choć część miasta.
31 grudnia o 20:00 czasu nowojorskiego ląduję na JFK i mam w planach jechać na sylwestrową imprezę, ale docieram do hostelu i padam na twarz o 22:00. Oczywiście przykładam głowę do poduszki TYLKO na chwilę – plan pojechania na imprezę jest ciągle aktualny. W Nowy Rok o 7:00 budzi mnie deszcz, biorę prysznic i wychodzę po kawę. Na ulicach Chelsea w noworoczny, deszczowy poranek oprócz mnie są tylko bezdomni i narkomani – nie wiem kto jest bardziej zdziwiony – oni, że ktoś wyczołgał się spod kołdry o tej porze, czy ja, że miasto, które nigdy nie śpi, akurat dzisiaj dosłownie całe pogrążone jest w słodkim i skacowanym noworocznym śnie.
Mając tylko kilka dni, postanawiam sobie, że skupię się na jednej dzielnicy – Manhattanie. Pierwszego dnia robię sobie długi spacer przez dzielnicę na południe od Chelsea, prawie odmrażając sobie stopy. Nie sądziłam, że wilgoć spotęguje mróz do tego stopnia. Spaceruję wzdłuż budynków, których część wciąż pokrywają świąteczne dekoracje. Mimo mroźnej pogody, zauważam pierwszego karalucha i szczura. Codzienny miejski gwar rozpuścił się w noworocznym śnie i miasto dopiero około 10 rano zaczyna budzić się do życia w nowym roku.
Z Chelsea market, obok którego mieszkam, kieruję się do Central Parku. Po drodze mijam zatłoczony Times Square (który szczerze mówiąc w środku dnia nie wygląda zbyt spektakularnie), Rockefeller Center i śliczne lodowisko, które przywodzi na myśl amerykańskie filmy z dzieciństwa, Nowojorską Bibliotekę Publiczną, której wnętrza bardzo chcę zobaczyć, by w końcu dotrzeć do bram Central Parku: spoglądam w górę na błyszczący hotel Plaza, by kątem oka zwrócić uwagę na małe obozy, które w okolicy rozbiło kilkoro bezdomnych.
Poza Manhattanem tylko raz wybrałam się na Brooklyn, zobaczyć most Brookliński i Williamsburg, więc będzie to głównie przewodnik po Manhattanie.
Co zobaczyć w Nowym Jorku (na Manhattanie) mając mało czasu?
EMPIRE STATE BUILDING
Myśląc o Nowym Jorku nie sposób wyobrazić sobie panoramy miasta bez Empire State Building. Ikoniczny wieżowiec jest industrialny i surowy, choć przepiękny hol wybudowano w stylu Art Deco. Wnętrze to tylko jeden z powodów, by odwiedzić ten wciąż żywy fragment tkanki miasta i ważny element jego historii. Warto oczywiście odwiedzić budynek dla kultowego widoku na miasto. Bohater niezliczonej ilości piosenek, filmów i fotografii od 1931 przez 40 lat był najwyższym budynkiem na świecie, zachowując ten tytuł aż do powstania WTC. Spędź chwilę na tarasie widokowym, który jest otwarty codziennie przez cały rok. Widok na miasto nocą zapiera dech w piersiach. Można wyjechać na niższy taras na 86. piętrze lub wyższy na 102. Taras jest otwarty do 2 w nocy i kosztuje $44 (niższy taras) lub $77 (wyższy).
LITTLE ITALY
Imigranci zamieszkujący wiele dzielnic NYC stawiają sobie za cel zachowanie swojej tożsamości kulturowej. Pielęgnując własne kulinarne tradycje dają nam, odwiedzającym, możliwość zachłyśnięcia się tą nowojorską różnorodnością i kuchnią z każdego miejsca na świecie. W Little Italy dosłownie przeniesiesz się do Włoch, poczujesz zapach wyrazistego włoskiego espresso, zjesz słodkie cannoli i zwolnisz – w porównaniu do reszty pędzącej metropolii, tutaj, wśród straganów i knajp, panuje niespieszny, choć wciąż włoski i gwarny, klimat.
TRIBECA
TriBCa czyli Triangle Below Canal Street. Szykowna i surowa sąsiadka Soho. Stare budynki magazynowe i pofabryczne przestrzenie (bardzo rozwinięty był tu przemysł tekstylny) adaptuje się tu na modne restauracje. Jak to zwykle bywa, moda na dzielnicę i jej artystyczny klimat spowodowały, że spokojna i modna dzielnica stała się dosyć droga, a w miejsce chaotycznych industrialnych wnętrz dawnych fabryk powstają kosztowne lofty i luksusowe hotele. W dzielnicy można zobaczyć ciekawy gmach Nowojorskiej Giełdy Towarowej z 1884 roku z cegły, tu odbywa się też Tribeca Film Festival.
CHINATOWN
Podobnie jak w sąsiedniej Little Italy, tutaj też się teleportujesz, ale na ulice Pekinu lub Szanghaju. Z małych knajpek wciśniętych między stragany z tanimi zegarkami dobiega aromatyczna woń klusek, zup, dim sumów i ryb – spróbujesz tu kuchni z każdej prowincji i z każdego zakątka Chin, łącznie z Tajwanem i Hongkongiem. To dzielnica dla miłośników zatłoczonych ale i pachnących miejsc, pełnych gwaru, rozmów i barów. Warto zawędrować na małą przekąskę lub obfitą, konkretną ucztę. Oprócz jedzenia znajdziesz tu też Muzeum Chińczyków.
STATUA WOLNOŚCI
Posąg u ujścia rzeki Hudson najlepiej zobaczyć z darmowego promu, który płynie ze stacji Whitehall na wyspę Staten Island. Po drodze w pakiecie dostajemy widok na statuę i na wieżowce Manhattanu. TUTAJ znajdzicie rozkład. Rejsy odpływają średnio co 30 minut, trwają tyle samo. Stalową konstrukcję zaprojektował Alexandre-Gustave Eiffel (autorem projektu samego posągu był Frédéric-Auguste Bartholdi), po czym przypłynęła z Francji do Nowego Jorku w 350 częściach. Pomnik był urodzinowym prezentem Francuzów dla USA z okazji setnej rocznicy deklaracji niepodległości. Przedstawia rzymską boginię Libertas (która znajduje się również na pieczęci stanowej Nowego Jorku razem z boginią sprawiedliwości Temidą). Niektórzy jednak twierdzą, że statua ma twarz kobiety z obrazu Wolność wiodąca lud na barykady autorstwa Delacroix, który zainspirował twórcę posągu.
WALL STREET
Ulica i dzielnica finansowa o tej samej nazwie, która mieści najważniejsze instytucje finansowe i siedziby banków (choć w ostatnich latach wiele z nich przeniosło się do innych części Manhattanu). Warto odwiedzić Nowojorską Giełdę Papierów Wartościowych oraz Muzeum Finansów Amerykańskich. Na początku ulicy znajduje się posąg szarżującego Byka z Wall Street, symbolizujący „siłę i moc narodu amerykańskiego” oraz powrót do rozwoju gospodarczego po kryzysie giełdowym.
BROADWAY
Najdłuższa ulica Nowego Jorku, czyli Broadway, zaczyna się od posągu Byka przy Wall Street. Znajduje się tu kompleks teatrów, w których można zobaczyć najsłynniejsze spektakle i musicale, kochane na całym świecie przez miliony. Bilety (w niższych cenach niż te sprzedwane online) można kupić w kasie TKTS na Times Square w dniu spektaklu.
BROOKLYN BRIDGE
Najpopularniejszy most w Nowym Jorku. Elegancki i łączący nie tylko Manhattan z Brooklynem, ale też, symbolicznie, historię z przyszłością. Otwarty w 1883 most stanowił perłę w koronie dokonań budowniczych miasta. Dziś przypomina o niezwykłych rozwiązaniach urbanistycznych, których budowniczy Nowego Jorku byli nieraz prekursorami. Wtedy był to najdłuższy wiszący most na świecie. Dziś jedno z najbardziej kultowych miejsc, z którego rozciąga się niezwykły widok. Warto odwiedzić też pobliski Williamsburg Bridge.
FRIENDS APARTMENT
Obowiązkowy punkt dla wszystkich fanów serialu Przyjaciele. Wybierz się na spacer pod budynek, który znamy z serialu. Adres to 90 Bedford Street (na rogu z Grove Street). Co ciekawe, wiele filmowych miejsc (jak np. schodki pod kamienicą, w której mieszkała Carrie Brashdaw) stały się miejscami pielgrzymek fanów z całego świata, co do tego stopnia uprzykrzało życie mieszkańcom, że dziś niektóre z nich są zamknięte lub zasłonięte.
SOHO
Wąskie urokliwe uliczki, wzdłuż których znajdziesz wiele małych galerii sztuki, kolorowych kwiaciarni i modnych restauracji. Jedna z najmodniejszych (i najdroższych) dzielnic Nowego Jorku. SoHo to jednak nie tylko eleganckie butiki, najpiękniejsze hotele i ekskluzywne restauracje, ale przede wszystkim ciekawa atmosfera, wyjątkowa architektura i mnóstwo atrakcji turystycznych. Wybierz się na spacer uliczkami dzielnicy, podziwiaj imponujące żeliwne budynki, stanowiące wizytówkę dzielnicy, weź udział w jednej z licznych imprez kulturalnych lub zatrzymaj się w jednej z wielu knajpek, np. Lombardi’s Pizza. Koniecznie udaj sie też do legendarnych delikatesów Katz’s Delicatessen na pastrami (lub wersję rybną) – to kultowe miejsce działa tutaj już od 100 lat.
GROUND ZERO
Strefa Zero to miejsce pamięci, w którym dawniej stały bliźniacze wieże World Trade Center, zniszczone podczas ataków 11 września. Można tu odwiedzić Muzeum 11 września (9/11 Memorial & Museum) oraz zobaczyć pomnik upamiętniający ofiary ataków. Obok kompleksu upamiętniającego ofiary znajduje się One World Observatory – najwyższy taras widokowy w Nowym Jorku.
TRINITY CHURCH
Na skrzyżowaniu Broadwayu i Wall Street stoi maleńki kościół, będący przedziwną oazą ciszy w samym środku hałaśliwego miasta. Neogotycka strzelista wieża kościoła z 1697 roku leży w cieniu drapaczy chmur w dzielnicy finansowej i stanowi piękny kontrast z nowoczesnymi lśniącymi biurowcami. Kościół otacza mały cmentarz, co tylko potęguje nierealne wrażenie osobliwości tego miejsca.
FLATIRON
Płaski, niepowtarzalny i oryginalny – dawniej dominujący w okolicy, dziś nieco przygaszony przez inne okoliczne wieżowce. Akurat był w remoncie, kiedy odwiedzałam Nowy Jork, więc nie było mi dane podziwiać go w pełnej krasie. Budynek jest dziś uznawany za symbol modernizacji, nowoczesności i przebudowy miasta w związku z czym był często fotografowany. Trudno nie zgodzić się z jednym z fotografów, Alfredem Stieglitzem, który powiedział, że wydawało się, że „porusza się w moim kierunku jak dziób ogromnego parowca”.
NOWOJORSKA BIBLIOTEKA PUBLICZNA
Jedna z największych i najpiękniejszych bibliotek na świecie. Codziennie zapełnia ją masa nowojorczyków spragnionych wiedzy. Wstęp jest bezpłatny i warto wejść, jeśli lubicie architekturę i klimatyczne budynki. W zimnych murach ponad stuletniego budynku można też odpocząć od zgiełku miasta. Przepiękne schody, sufity i lwy strzegące wejścia to nic – najpiękniejszą część budynku stanowi ogromna czytelnia na trzecim piętrze. Wstęp do czytelni tylko z książkami 🙂
TIMES SQUARE
Serce Manhattanu, które znamy ze wszystkich pocztówek, kadrów, filmów i magnesów. Fale ludzi napływające z każdej strony, huk klaksonów, krzykliwe neony i reklamy bijące po oczach milionem kolorów, miejsce corocznego Sylwestra i… prawdziwy koszmar dla każdego, kto lubi przestrzeń i spokój. Można wpaść po bilety na spektakl na Broadwayu i rzucić okiem na legendarne miejsce, ale chyba tylko po to. Dawniej prestiżowy skwer, który uwielbiali artyści i mafiozi, dziś wyjątkowość tego miejsca polega chyba głównie na tym, że choć skwer z reklamami wydaje się najnudniejszą atrakcją świata – i tak każdy chce go zobaczyć 🙂
HOTEL PLAZA I 5. ALEJA
Jeden z najbardziej luksusowych hoteli na świecie, a przynajmniej najbardziej znany. Położony na skrzyżowaniu Piątej Alei i Central Parku. Powstały w 1907 roku hotel znajduje się w rejestrze pomników historycznych USA, a w przeszłości wielokrotnie zmieniał właścicieli. Pojawiał się w niezliczonej ilości filmów i seriali. Ceny wahają się od 1000 do 2000 dolarów za noc. Warto przespacerować się też wzdłuż Piątej Alei – najbardziej rozpoznawalnej handlowej ulicy w mieście. To takie Pola Elizejskie Nowego Jorku – zdecydowanie trzeba zobaczyć.
CENTRAL PARK
Najbardziej zielone miejsce w mieście, z jeziorem, ścieżkami rowerowymi, altanami, lodowiskiem i prawie 40 hektarami przyrody. W lecie warto zgubić się w parku, odkrywając zielone przestrzenie, relaksując się na kocu lub grając w coś, a zimą wybrać się na klimatyczne lodowisko w jego sercu. Z łatwością poczujesz się tu jak poza miastem.
TOP OF THE ROCK
Główny rywal Empire State Building w konkursie na najpiękniejszą panoramę miasta. Oprócz widoku, warto odwiedzić dla architektury Art Deco, a zimą dla lodowiska. Co ciekawe, to właśnie podczas budowy Rockefeller Center powstało kultowe, znane wam pewnie wszystkim, zdjęcie: Lunch atop a Skyscraper (1932). Przedstawia robotników w przerwie przy pracy, siedzących na stalowej belce na wysokości 69. piętra. Niewzruszeni bohaterowie zdjęcia jedzą lunch i częstują się papierosami, a widzowi zdaje się, że hutnicy siedzą na belce zawieszonej nad niebezpiecznie wysoką przepaścią. W rzeczywistości jednak, zdjęcie było wyreżyserowane. W USA panował wtedy Wielki Kryzys, a bezrobocie i niepewność jutra były dojmujące i dawały się odczuć w całym kraju. Zdjęcie, poza byciem reklamą dla powstającego budynku, świetnie podnosiło morale, oddając ducha amerykańskich robotników tamtego czasu, których determinacją zbudowano Nowy Jork.
CHELSEA MARKET
Dzielnica uwielbiana przez artystów, którzy dawniej mieszkali tu ze względu na wysokie sufity starych budynków i ogromne windy towarowe, którymi mogli transportować swoje dzieła. Do dziś jest tu bardzo wiele dużych i małych galerii sztuki. Poza tym przyciąga oferta gastronomiczna Chelsea, a jej główną gwiazdą jest właśnie Chelsea market. Dawniej fabryka, dziś lokale gastronomiczne, których oferta stale się zmienia. Zjesz tu owoce morza, hummus, pizzę czy pad thai. To też strategicznie położone miejsce i wszędzie stąd blisko. Mieszkałam tuż obok i polecam każdemu, kto chce zobaczyć Manhattan na piechotę.
MoMA
Prawdziwa kopalnia inspiracji i smakowita uczta dla oczu nie tylko dla miłośników sztuki współczesnej. Można spędzić tutaj cały dzień, podziwiając prace znanych artystów. Za drzwiami muzeum, oprócz Picassa, van Gogha, Salvadora Dalego, Andy’ego Warhola czy Fridy Kahlo, znajdziecie też kino, ogród rzeźb i ciekawe czasowe wystawy kuratorskie oraz restaurację i bar. Wstęp: $25.
Co mają wspólnego gałka muszkatołowa i Nowy Jork?
Kiedy myślę o Nowym Jorku to myślę o możliwościach, o inspiracji, o różnorodności, ale też o ciasnocie, cenach i gentryfikacji. To miasto do granic kosmopolityczne. Nowy Jork jest tętniący życiem i bezdomny, nerwowy i inspirujący, odurzający i magnetyczny, drogi i duszny, ale też zielony i szalenie ciekawy. Bywa tak głośny i tłoczny, że czasami ma się wrażenie duszenia przez napierającą z każdej strony ludzką masę. Co ciekawe, do założenia miasta nigdy by nie doszło, gdyby nie… gałka muszkatołowa! W siedemnastym wieku ta przyprawa była szalenie pożądana w Europie, do której kolonizatorzy sprowadzali ją z dalekiej Indonezji. W dużym skrócie: w połowie XVII wieku Holendrzy oddali Brytyjczykom Manhattan w zamian za indonezyjską wyspę, na której rośnie gałka (jedno z niewielu miejsc jej upraw w ówczesnym świecie). Wtedy nikt nie spodziewał się, jak rozwinie się to miasto, ani że stanie się światowym centrum kulturalnym i ekonomicznym, zatem transakcja wydała się Holendrom świetnym pomysłem. Jak potoczyła się historia, wszyscy wiemy 🙂
Cieniutki Flatiron, modny Brooklyn, majestatyczny Empire State Building, nowoczesna Tribeca i imponująca biblioteka. Każdą dzielnicę NYC najlepiej zwiedzać na piechotę lub metrem. Pamiętaj o tym, że ceny w sklepach nie zawierają podatków, a napiwki zostawia się tutaj wszędzie – zwykle 20-30%.
GOTOWY PLAN ZWIEDZANIA
Poniżej znajdziesz rozpisany gotowy plan zwiedzania na 3 dni na Manhattanie, dzięki czemu zobaczysz wszystkie najważniejsze miejsca – plan zakłada dużo chodzenia po Manhattanie, ale jeśli wolisz, możesz korzystać z metra:
Koniecznie zapisz ten plan na później!
INSPIRACJE PRZED WYJAZDEM
Jeśli szukacie inspiracji przed wyjazdem polecam wam książkę Z Nowym Jorkiem na NY. Autorka, Magdalena, mieszka w Nowym Jorku i z miłości do miasta prowadzi świetnego bloga, który jest pozycją obowiązkową dla każdego, kto się wybiera do NYC. Nikogo chyba nie zdziwi, że roztargniona zostawiłam swój egzemplarz w domu – na szczęście zapamiętałam całkiem sporo i w chwilach zwątpienia posiłkowałam się blogiem autorki.
Kopalnią inspiracji jest też ta strona, na której znajdziecie nowojorskie miejsca związane ze znanymi filmami, od Śniadania u Tiffany’ego po Spider Mana.
Na liście do przeczytania przed kolejnym wyjazdem mam też ten reportaż o Nowym Jorku.
W TYM WPISIE ZNAJDZIESZ 8 RZECZY, ZA KTÓRE POKOCHAŁAM NOWY JORK:
